Karot numunelerin değerlendirilmesi bilindiği üzere mevcut betonarme yapıların beton dayanımının belirlenmesi konusunda büyük önem arz etmektedir. Bu konu Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik kapsamında aşağıdaki şekilde ele alınmıştır:

DBYBHY Uyarınca Performans Analizinde; SINIRLI BİLGİ DÜZEYİ için her katta en az iki adet karot alınarak, en düşük basınç dayanımı ORTA BİLGİ DÜZEYİ için her kattaki kolon veya perdelerden toplam üç adetten az olmamak, toplamda ise 9 adetten az olmamak üzere, her 400m2’den bir adet karot alınarak, ortalama-standart sapma değeri KAPSAMLI BİLGİ DÜZEYİ için her kattaki kolon veya perdelerden toplam üç adetten az olmamak, toplamda ise 9 adetten az olmamak üzere, her 200m2’den bir adet karot alınarak, ortalama-standart sapma değeri

Henüz yürürlüğe girmese de yeni hazırlanan deprem yönetmeliği taslaklarında da ortalama – standart sapma değerinin önerileceği öngörülmektedir.

Biraz daha titiz olan meslektaşlarımızı düşünerek TS 13791 kapsamında toplamda 100 adet numune değerine kadar giriş yapılabilecektir. Mümkün mertebe detaylı ve bilgilendirici olacağını düşündüğümüz tabloyu aşağıdaki link ile bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan bir tanesi, sonuçların değerlendirilmesinde, karot numune ölçülerinin ve kürlenme tekniklerinin dayanım sonuçlarının hesabında genellikle dikkate alınmamasıdır.

Numune Ölçüleri Uzunluğu ve anma çapı birbirine eşit ve 100 mm olan karotların deneye tabi tutulmasıyla bulunan dayanım değerleri, aynı şartlarda oluşturulan ve küre tabi tutulan 150 mm’lik küp numune dayanımına eşittir.

Anma çapı en az 100 mm ve en fazla 150 mm olan ve uzunluk/çap oranı 2,0’ye eşit olan karotların deneye tabi tutulmasıyla elde edilen dayanım değerleri, aynı şartlarda oluşturulan ve küre tabi tutulan, çapı 150 mm ve uzunluğu 300 mm’lik silindir numune dayanımına eşittir.

Çapları 50 mm’den başlayarak 150 mm’ye kadar çıkan ve yukarıda verilenlerden farklı uzunluk/çap oranlarına sahip karotlardan elde edilen deney sonuçlarının dönüştürülmesinde, uygunluğu kanıtlanmış dönüştürme katsayıları esas alınmalıdır.

“Uygunluğu kanıtlanmış dönüştürme katsayıları” ACI 214.4’ten alınmıştır.

Genellikle statik hesaplarda atlanan bir başka konu da betonun elastisite modülünün dayanıma bağlı olarak değişmesidir. Veri girişinde doğru elastisite modülünün alınması da önem arz etmektedir.

En çok karıştırılan kavramlardan biri olan küp ve silindirik numunelerin dayanımı konusu ve bu değerlerden hangisinin analiz programında kullanılması gerektiğidir. Ülkemizdeki analiz programları elle dayanım girişlerinde “Silindirik Eşdeğer Dayanım” değerinin girilmesini ister. Bu sebeple tablo hazırlanırken direkt olarak yazılımın istediği şekilde düzenlenmiştir. Değerleri hem MPa (N/mm2) hem de tonf/m2 olarak alabilirsiniz.

Performans Analizi ve Riskli Yapıların Tespiti için farklı yöntemler önerilmiştir. İki farklı dayanım sonucu da kolaylıkla elde edilebilmektedir. Ortalama – standart sapma değeri de ayrıca verilmiştir.

Karot numunelerin değerlendirilmesi konusu çoğunlukla kafa karıştırıcı olmuştur. Tablonun hatalar içermesi ihtimaline karşılık kullanılacak kişi tarafından mutlaka kontrol edilmelidir. Tüm yasal sorumluluk kullanan kişiye ait olmakla birlikte bulunacak hataların tarafımıza bildirilmesini de ayrıca rica ederiz.