GES (Güneş Enerji Sistemleri)

Güneş Enerji Sistemleri (GES) ülkemizde yeni yeni canlanan bir sektör. Gerekli mevzuatların yayınlanarak yatırımların önü açıldığı için ilgilenenler de artmakta. Her ne kadar bürokrasi çok ağır olsa da ülkemizde de güneş tarlalarının olduğunu görmek oldukça güzel bir gelişme.

Proje 81 olarak biz de konuyla ilgili kendimizi geliştirmeye, panellerin taşınması için gerekli taşıyıcı sistemin oluşturulması konusunda bilgilenmeye çalışıyoruz. GES’ler genel anlamda ikiye ayrılıyor denilebilir.

  • Arazi uygulamalı GES
  • Çatı uygulamalı GES

Arazi uygulamalı GES’ler için en büyük problemlerin başında tarıma elverişli olmayan, uygun açıya sahip, gölgelenmeyen, güneye bakan bir arsa bulunması, ikinci önemli sorun da şebekede gerekli kapasitenin olmaması oluyor. Eğer bu iki sorun aşılıp da bağlantı izni alınabilirse teknik anlamda yapılacak iş çok basit diyebiliriz.

Çatı uygulamalı GES’ler için ise izinlerin alınması biraz daha zor olabiliyor. Mevcut bir yapı üzerine yapılması planlanıyorsa normal şartlarda o yapının tamamının performans analizi yapılarak üzerine gelecek bu ilave yükü taşıyıp taşımadığı değerlendirilmeli. Buradaki en büyük problem ise ülkemizdeki mevcut yapı stoğunun maalesef çok sıkıntılı olması. Yapıların büyük kısmı ya tamamen kaçak ya da projesine uygun yapılmamış olmasına rağmen yapı kullanma izni almış durumda. GES için uygun olan yapılar çoğunlukla sanayi yapıları olduğu için çatıları ya çelik ya da prefabrik taşıyıcı sisteme sahip. Her iki yapı türü için de idarelerde bu konularda uzman mühendisler çalışmadığı için projeleri dahi hatalı olarak onaylanmış olabiliyor.

Tüm bunlar göz önüne alındığında yapının performans analizinin yapılması GES’ten gelecek 15-17kg/m2 ilave yük için biraz acımasız olabiliyor.  Yapı için ihmal edilebilecek kadar küçük bir etki olan bu yük için mevcut yapının tamamının sorumluluğunun inşaat mühendisine yüklenmesinin büyük bir haksızlık olacağını düşünüyorum. Bu sebepten olacak ki TEDAŞ da, yayınladığı şartnamede, çatı üzerine yapılacak GES için sadece kaplama ve aşık kontrolü yapılmasının yeterli olacağına kanaat getirmiş. Şartnamenin ilgili bölümünde son derece güzel bir şekilde ele alınan bu hesaplar için şartnameyi hazırlayan kişileri ayrıca tebrik etmek gerektiğini de belirtmek gerekiyor.

GES Taşıyıcı Sistemleri

Gelelim güneş panellerini taşıyacak olan sisteme. Arazi uygulamalı GES’lerin taşıyıcı sistemi için çoğunlukla soğukta şekillendirilmiş C profiller kullanılmakta. 3-5mm arasında kalınlığa sahip bu profiller zeminin uygunluğuna göre çakılabilir veya betonarme temellere oturabilirler.

Elimize ulaşan hesaplarda üzülerek gördük ki bu profiller için yapılması gereken faydalı kesit hesabı pek yapılmıyor, sanki kesitin tamamı çalışıyormuş gibi düşünülüp sıcakta şekillendirilmiş elemanlar gibi analiz yapılıyor.

Ülkemizde halen soğukta şekillendirilmiş (Cold-formed) elemanları kapsayan bir yönetmelik olmadığı için ya Eurocode ya da Amerikan şartnamelerini kullanmak zorunda kalıyoruz, umarız en kısa zamanda bu konu da ele alınarak büyük bir açık daha kapatılabilir.

Soğukta şekillendirilmiş kolon ve kirişlerin üzerine ise alüminyum malzemeden üretilmiş özel profiller kullanılıyor. Danışmanlığını yaptığımız Sunvital Enerji tarafından kullanılan panel ağırlıkları 18,5kg, boyutları ise 1,64×0,992m, piyasadaki diğer panellerde yaklaşık olarak bu özelliklere sahip. Dolayısıyla panelin yayılı yükü 11,37kg/m2, alüminyum profil birim ağırlığı ise 1kg/m civarında olmaktadır.

Aşağıda hazırladığımız projelerden bazı resimler görebilirsiniz.

Bu slayt gösterisi için JavaScript gerekir.